ഇന്ത്യ- ഇറാൻ ചബഹാർ തുറമുഖ കരാറിൽ അമേരിക്കയും ചൈനയും പാകിസ്ഥാനും വിറളി പിടിക്കുന്നതെന്തിന് ?

ചബഹാർ തുറമുഖവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഇറാനുമായി  സുപ്രധാന കരാറിൽ ഒപ്പുവെച്ചിരിക്കുകയാണ് ഇന്ത്യ . കരാർ പ്രകാരം അടുത്ത പത്ത് വർഷത്തേക്ക് തുറമുഖത്തിന്റെ നടത്തിപ്പ് ഇന്ത്യയ്ക്കാണ്. ഈ കരാർ പാകിസ്ഥാനും ചൈനയ്ക്കും അമേരിക്കയ്ക്കും വെല്ലുവിളിയാണ്. കേന്ദ്രമന്ത്രി സർബാനന്ദ സോനോവാളാണ് ഇറാനുമായുള്ള കരാർ സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങൾ പങ്കുവെച്ചത്. ചബഹാറിലെ ഷാഹിദ് ബഹിഷ്തി ടെർമിനൽ 10 വർഷത്തേക്ക് ഇന്ത്യ പ്രവർത്തിപ്പിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. 

ഇന്ത്യ-ഇറാൻ ബന്ധത്തിൻ്റെയും പ്രാദേശിക ബന്ധത്തിൻ്റെയും ചരിത്ര നിമിഷമെന്നാണ് ഈ കരാറിനെ അദ്ദേഹം വിശേഷിപ്പിച്ചത്. ഇന്ത്യയുടെ ഇൻഡിയോ പോർട്ട്സ് ഗ്ലോബൽ ലിമിറ്റഡും (ഐപിജിഎൽ) ഇറാൻ്റെ തുറമുഖങ്ങളും മാരിടൈം ഓർഗനൈസേഷനും (പിഎംഒ) തമ്മിലാണ് ഈ കരാർ ഒപ്പിട്ടത്. ഇന്ത്യയ്ക്ക് പുറത്ത് തുറമുഖങ്ങൾ പ്രവർത്തിപ്പിക്കാനാണ് IPGL സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഇതാദ്യമായാണ് ഇന്ത്യ വിദേശത്ത് ഒരു തുറമുഖം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്.എന്നാൽ ഇറാനുമായുള്ള കരാറിൽ അമേരിക്കയും രോഷാകുലരാണ്. ഇറാനുമായി കരാറിൽ ഒപ്പുവെച്ചതിന് പിന്നാലെ മുന്നറിയിപ്പുമായി അമേരിക്ക എത്തി. ഇറാനുമായുള്ള വ്യാപാര ഇടപാടുകൾ പരിഗണിക്കുന്നവർ ഉപരോധത്തിൻ്റെ അപകടസാധ്യതയെക്കുറിച്ച് അറിഞ്ഞിരിക്കണമെന്ന് അമേരിക്ക വ്യക്തമാക്കി. യു.എസ് സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻ്റ് ഡെപ്യൂട്ടി വക്താവ് വേദാന്ത് പട്ടേലാണ് ഇക്കാര്യം വ്യക്തമാക്കിയത്. കരാർ സംബന്ധിച്ച് മാധ്യമപ്രവർത്തകരുടെ ചോദ്യങ്ങൾക്ക് മറുപടി പറയുകയായിരുന്നു ​അദ്ദേഹം.

1. ഇറാൻ-ഇന്ത്യ കരാർ

ഈ കരാറിനായി കേന്ദ്രമന്ത്രി സർബാനന്ദ സോനോവാൾ ഇറാനിലേക്ക് പോയിരുന്നു. പ്രാദേശിക കണക്റ്റിവിറ്റി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനൊപ്പം, ഈ കരാർ ഇന്ത്യക്ക് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കും മധ്യേഷ്യയിലേക്കും വഴികൾ തുറക്കും. ഈ കരാർ പ്രകാരം ഇന്ത്യയുടെ ഐപിജിഎൽ 120 മില്യൺ ഡോളർ നിക്ഷേപിക്കും. ഇതിന് പുറമെ 25 കോടി ഡോളറിൻ്റെ വായ്പയും നൽകും. ഇതോടെ മൊത്തം കരാറിൻ്റെ മൂല്യം 37 കോടി ഡോളറായി.  ചാബഹാർ തുറമുഖത്തെ ഷാഹിദ് ബഹിഷ്തി ടെർമിനലിൻ്റെ പ്രവർത്തനം ഇന്ത്യ നേരത്തെ തന്നെ കൈകാര്യം ചെയ്തിരുന്നു. എന്നാൽ ഇതൊരു ഹ്രസ്വകാല കരാറായിരുന്നു. കാലാകാലങ്ങളിൽ അത് പുതുക്കേണ്ടതായിരുന്നു. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ 10 വർഷത്തേക്കുള്ള ദീർഘകാല കരാറാണ് ഉണ്ടാക്കിയിരിക്കുന്നത്. ചാബഹാർ തുറമുഖത്തെ ഷാഹിദ് ബഹിഷ്തി ടെർമിനലിൻ്റെ പ്രവർത്തനം ഏറ്റെടുക്കാൻ ഇന്ത്യയും ഇറാനും തമ്മിൽ 2016ൽ കരാർ ഒപ്പുവച്ചിരുന്നു. അതിന് പകരമായാണ് പുതിയ കരാർ നിലവിൽ വരുന്നത്.

2. എന്താണ് ചബഹാർ തുറമുഖം? 

ഇറാൻ്റെ തെക്കൻ തീരത്തുള്ള സിസ്റ്റാൻ-ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിലാണ് ചബഹാർ. ഇറാനിലെ ചബഹാർ തുറമുഖം ഗുജറാത്തിലെ കാണ്ട്‌ല തുറമുഖത്ത് നിന്ന് ഏകദേശം ആയിരം കിലോമീറ്ററും മുംബൈയിൽ നിന്ന് 1,500 കിലോമീറ്ററും അകലെയാണ്. ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന് രണ്ട് ടെർമിനലുകളുണ്ട്. ഒന്ന്- ഷാഹിദ് കലന്തരി, രണ്ടാമത്- ഷാഹിദ് ഭേഷ്ടി. ഷാഹിദ് ഭേഷ്ടിയുടെ ജോലിയാണ് ഇന്ത്യ ഏറ്റെടുക്കുന്നത്. 2003ലാണ് ചബഹാർ തുറമുഖവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഇന്ത്യയും ഇറാനും തമ്മിലുള്ള ആദ്യ കരാർ ഒപ്പിട്ടത്. 2016 മേയിൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി ഇറാൻ സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ 550 മില്യൺ ഡോളറിൻ്റെ നിക്ഷേപം പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. 2018 അവസാനത്തോടെ ഇന്ത്യയുടെ ഐപിജിഎൽ ഈ തുറമുഖത്തിൻ്റെ പ്രവർത്തനം ആദ്യമായി ഏറ്റെടുത്തു. ചബഹാർ തുറമുഖം വഴി ഇന്ത്യ ഇതുവരെ 25 ലക്ഷം ടൺ ഗോതമ്പും 2000 ടൺ പയറുവർഗ്ഗങ്ങളും അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്ക് അയച്ചിട്ടുണ്ട്. 

3. എന്തുകൊണ്ടാണ് ചബഹാർ തുറമുഖം പ്രധാനമായിരിക്കുന്നത്? 

ചബഹാർ തുറമുഖത്തിൻ്റെ സ്ഥാനം വളരെ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. ചബഹാർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നിടത്ത് പാകിസ്ഥാൻ അതിർത്തി പങ്കിടുന്നു. പാകിസ്ഥാനിൽ നിർമ്മിക്കുന്ന ഗ്വാദർ തുറമുഖത്തിന് സമീപമാണ് ഇത്. ബെൽറ്റ് ആൻഡ് റോഡ് ഇനീഷ്യേറ്റീവിന് കീഴിൽ ചൈന ഗ്വാദർ തുറമുഖം നിർമ്മിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, ചബഹാർ തുറമുഖത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം യാന്ത്രികമായി വർദ്ധിച്ചു. ഇറാനിലേക്കും അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കും ഇന്ത്യയുടെ നേരിട്ടുള്ള പ്രവേശനത്തിനുള്ള പ്രധാന മാർഗമാണ് ചബഹാർ തുറമുഖം. പാകിസ്ഥാനെ മറികടന്ന് ഇറാനിലും മധ്യേഷ്യയിലും എത്താൻ ഇന്ത്യക്ക് കഴിയുമെന്നതാണ് ചബഹാർ തുറമുഖത്തിൻ്റെ ഏറ്റവും വലിയ നേട്ടം. ഇത് മാത്രമല്ല, ചബഹാർ തുറമുഖത്തെ ഇൻ്റർനാഷണൽ നോർത്ത്-സൗത്ത് ട്രാൻസ്പോർട്ട് കോറിഡോറുമായി (ഐഎൻഎസ്ടിസി) ബന്ധിപ്പിക്കും. ഈ ഇടനാഴിക്ക് കീഴിൽ, ഇന്ത്യ, ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, അർമേനിയ, അസർബൈജാൻ, റഷ്യ, മധ്യേഷ്യ, യൂറോപ്പ് എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് 7,200 കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള കപ്പലുകളുടെയും റെയിൽ, റോഡിൻ്റെയും ശൃംഖല നിർമ്മിക്കും. ഇത് യൂറോപ്പിലേക്കും റഷ്യയിലേക്കും ഇന്ത്യയുടെ പ്രവേശനം എളുപ്പമാക്കും.

4. എന്തുകൊണ്ടാണ് ചൈനയും പാകിസ്താനും ആശങ്കപ്പെടുന്നത്? 

ഇന്ത്യയും ഇറാനും തമ്മിലുള്ള ഈ കരാർ ചൈനയ്ക്കും പാകിസ്ഥാനും തിരിച്ചടിയായെന്നാണ് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്. പാകിസ്ഥാനിൽ ഗ്വാദർ തുറമുഖം നിർമിക്കുന്നത് ചൈനയാണ്. ഗ്വാദർ തുറമുഖത്തിനും ചബഹാർ തുറമുഖത്തിനും ഇടയിൽ റോഡ് മാർഗം 400 കിലോമീറ്റർ ദൂരമുണ്ട്. അതേസമയം, കടലിലൂടെയുള്ള ഈ ദൂരം ഏകദേശം 100 കിലോമീറ്ററാണ്. ഗ്വാദർ തുറമുഖത്ത് ചൈനയുടെ സാന്നിധ്യം ഉള്ളതിനാൽ ചബഹാർ തുറമുഖം ഇന്ത്യക്ക് ഗുണകരമാണ്. ചബഹാർ തുറമുഖത്ത് ഇന്ത്യയുടെ സാന്നിധ്യം ചൈനയുടെയും പാകിസ്ഥാൻ്റെയും അണിനിരക്കലിന് ശക്തമായ മറുപടി നൽകും.

5. അമേരിക്കയ്ക്ക് ഇതിൽ പ്രശ്നം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്തുകൊണ്ട്? 

കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി അമേരിക്കയും ഇറാനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം നല്ലതല്ല. അമേരിക്കയെ തങ്ങളുടെ ഏറ്റവും വലിയ ശത്രുവായിട്ടാണ് ഇറാനെ കണക്കാക്കുന്നത്. അമേരിക്കയാകട്ടെ ഇറാനെ ഒരു ഭീഷണിയായാണ് കാണുന്നത്. ഇറാനെതിരെ അമേരിക്കയും നിരവധി സാമ്പത്തിക ഉപരോധങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇറാനുമായി ഏതെങ്കിലും രാജ്യം കരാർ ഉണ്ടാക്കിയാൽ അമേരിക്ക എതിർക്കുന്നതിന് കാരണം ഇതാണ്. ചബഹാർ തുറമുഖം സംബന്ധിച്ച കരാറും ഇറാനുമായുള്ള ഉഭയകക്ഷി ബന്ധവും ഇന്ത്യ നന്നായി മനസ്സിലാക്കുന്നുവെന്ന് യുഎസ് ആഭ്യന്തര വകുപ്പിൻ്റെ ഡെപ്യൂട്ടി വക്താവ് വേദാന്ത് പട്ടേൽ പറഞ്ഞു. എന്നാൽ അമേരിക്കയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇറാനെതിരായ അമേരിക്കൻ ഉപരോധം തുടരും. ആരെങ്കിലും ഇറാനുമായി ഒരു ബിസിനസ്സ് ഇടപാട് നടത്താൻ ആലോചിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ, അതിൻ്റെ അപകടസാധ്യതകളെക്കുറിച്ച് അവർ അറിഞ്ഞിരിക്കണമെന്നാണ് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത്.